Бір халық өзінің тарихын білмесе, бір ел өзінің тарихын жоғалтса, оның артынша өзі де жоғалуға ыңғайлы болып тұрады.
Міржақып Дулатұлы

Индира Ганди қалай мерт болды?

3027
Индира Ганди қалай мерт болды? - e-history.kz
Үндістан тарихындағы тұңғыш әйел премьер-министр, Ұлттық конгресінің көшбасшысы Индира Ганди 1984 жылы қастандықпен өлтірілді

Индира Ганди 1917 жылы 19 қараша айында Үндістанның Аллахабаде қаласында дүниеге келген. Есімі «Айдың елі» деп аударылатын қыз әйгілі саяси қайраткерлер отбасында дүниеге келген. Индираның әкесі Джавахарлал Неру Үндістанның бірінші премьер-министрі болды, оның атасы Үндістан ұлттық конгресінің ардагері Мотилал Неру, ал Камаланың анасы және Сварип Рани Неру әжесі танымал саясаткерлер болған.

Бала кезінен Индира сөйлескен адамдарымен ерекше қарым-қатынаста болды. Екі жасында ол Үндістанның шынайы әкесі деп саналатын Махатма Ганди сияқты ұлы адаммен әңгімелескен. Оның кеңесіне сәйкес, Индира, сегіз жасында өзінің кәсіподақтарын ұйымдастырды.

Индира отбасында жалғыз бала болғандықтан, ата-анасы оған көп көңіл бөлген. Саясаттан алшақ емес бұл отбасы өздерінің жалғыз қыздарына елде болып жатқан саяси проблемалар туралы естіртіп отырған. Ал Индираның әкесі түрмеде болған кезде қызына туған елінің болашағы туралы моральдық қағидаларын, сезімдерін және көзқарастарын хат арқылы бөлісіп отырған.

Индира Ганди негізінен үйде оқыды. Содан кейін ол Шантиникетанедағы университетке түсіп, көп ұзамай одан кетуге мәжбүр болды. Қыздың анасы қатты сырқаттанып олар Еуропаға кетті.

Уақытты жоғалтпау үшін Индира Оксфордта оқуын жалғастыруға шешім қабылдады.

1935 жылы Индираның анасы Камала туберкулезден қайтыс болды. Индира да өзінің біршама науқастығын жасыра алмай, Швейцарияда жиі емделуге барып жүрді. Осы сапардың бірінен кейін ол енді Англияға қайтып оралмады.

1947 жылы Үндістанның тәуелсіздігі жарияланғаннан кейін алғашқы ұлттық үкімет құрылды және Джавахарлал Неру Үндістанның алғашқы премьер-министрі болып сайланды, оның қызы әкесінің жеке хатшысы болды. Индираның бұл уақытта жеке отбасы болғанымен, ол өзінің көп уақытын жұмысқа арнады.

1964 жылы Неру қайтыс болғаннан кейін Ганди Үндістан Парламенті төменгі палатасының мүшесі, содан кейін Ақпарат және эфирлік хабар тарату министрі болды. Индираға Үндістанның ұлттық конгресін, оның еліндегі ең үлкен партияны ұсынды. 1966 жылы ол ИНК партиясының көшбасшысы болып, сондай-ақ өзінің туған елінің премьер-министр лауазымын алды. Ол премьер-министр лауазымына дейін көтерілген алғашқы әйел адам ретінде тарихта қалды.

Индира Ганди үнді банктерін ұлттандыруды, сондай-ақ ССРО-мен қарым-қатынасты жақсартуды қолдады. Алайда Интернационалдың бірқатар консервативті өкілдері Қаржы институттарын немесе Брежневті және оның артынан елді ұлттандыру идеясын ұнатпағандар Индира үкіметінің жұмысына наразылық білдірді. Нәтижесінде партиялар бөлінді. 1971 жылы «үнді ханымы» қайтадан парламенттік сайлауда жеңіске жетіп, ал сол жылы ССРО-дан үнді-пәкістан соғысына қолдау тапты.

Үндістанның үкіметіндегі бірінші әйел премьер-министр мемлекетте индустрияны, ұлттандырылған банктерді белсенді дамытты, бірінші АЭС-ті салғызды және пайдалануға берді, ауыл шаруашылығында үлкен табыстарға қол жеткізді, бұл Үндістанға азық-түлік импортына тәуелділіктен құтылуға мүмкіндік берді.

Саясаткер жиі қатаң шешімдер қабылдады, орталықтандырылған жүйелерді таңдады және өте қатал әдепсіздікпен ерекшеленді. Сондықтан 1977 жылы парламенттік сайлауда жеңіліп қалды.

1980 жылдың басқы кездерінде Ганди билігі біршама діни және этникалық проблемаларға ұшырайды. Пенджабта синкх сепаратистері көптеген мемлекет шенеуніктерін өлтіреді. Синкх террористері жақсы қаруланған жақтастарымен синкх дінін құрмет тұтатын жер – «Алтын ғибадатханада» жиналатын болған. 1984 жылы маусымда Индира Ганди әскери бөлімшеге сол ғибадатханаға шабуыл жасауға бұйрық береді.

Сол қанды атыста бірнеше адам қаза тауып, сонымен бірге террористік топтың басшылары да мерт болады. Бірнеше айдан кейін, нақтырақ айтқанда 31 қазанда Индира Ганди өз қорғаушылары арасындағы синкхтердің қолынан қаза табады.

 

Сауалнамалар
Мектептердегі тарих пәнін оқыту деңгейін қалай бағалайсыз?