
25 сәуір – Қазақстанда 2002 жылдан бастап Қазақстан футболы күні ретінде атап өтіледі. 2002 жылғы 25 сәуірде Швецияның Стокгольм қаласында Қазақстан футбол одағы Еуропалық футбол қауымдастықтары одағына (УЕФА) мүше болып қабылданған оқиғаға байланысты белгіленген.
Тарихи деректерге сүйенсек, Қазақстандағы алғашқы футбол командалары 1913 жылы пайда болған. Сол жылы Семей қаласында бірден үш команда құрылған: ССК, студенттік «Олимп» командасы және «Ярыш» командасы. Қызығы, кейбір деректер бойынша, Қазақстанға футболды алғаш әкелгендер – бұл өңірге келген британдық саудагерлер екен. Себебі ол уақытта Семей Орта Азиядағы ірі сауда орталықтарының бірі болған.
Қазақстан футболының алғашқы пионерлері Мұхтар Әуезов, әдебиетші, этнограф және ақын Ахметсәлім Каримов – «Ярыш» командасының капитаны, Қасымхан Мұхаммедов, Салах Хисматуллин, Зиятдин Рыспаев, Әміржан Сыздықов және басқа да тұлғалар болды. Айта кету керек, тарихшылардың айтуынша, дәл осы «Ярыш» футбол клубы халықаралық кездесуге қатысқан алғашқы қазақ командасы болып саналады. Ал алғашқы ойындарын қазақстандық футболшылар қала орталығындағы алаңда өткізген. Бұл алаңда революцияға дейін жыл сайын әйгілі Семей жәрмеңкесі өтетін.
1917 жылғы революциядан кейін Қазақстанның басқа қалаларында да футбол клубтары пайда бола бастады – Павлодарда «Ястреб», Өскеменде «Марс» клубтары құрылды. Қазақстан футболшылары бүкілодақтық жарыстарға 1934 жылдан бастап қатыса бастады. Ал 1936 жылдан бастап Қазақстанда ішкі футбол турнирі – Қазақ КСР чемпионаты өткізіле бастады. Сонымен қатар, елде Қазақ КСР Кубогы үшін де бәсекелер ұйымдастырылды.
2002 жылы Қазақстан УЕФА-ның 52-ші мүшесі атанды. Ал оған дейін, яғни 2002 жылға дейін, Қазақстан футбол одағы Азия футбол конфедерациясының құрамында болған. Ел ішінде футбол лигаларының 3 деңгейлі жүйесі жұмыс істейді, оны Қазақстанның Кәсіпқой футбол лигасы мен Қазақстан футбол федерациясы басқарады.
Премьер-лигада — елдің ең жоғары футбол дивизионында 12 команда ойнайды. Соңғы бірнеше маусым қатарынан бұл лиганың турнир кестесінің көшбасында «Астана» мен «Қайрат» клубтары тұрақты түрде орын алып келеді. 2017 жылдан бастап чемпионат ойындары үш айналым бойынша өткізіледі. Маусым қорытындысы бойынша соңғы және соңғыдан бір алдыңғы орынды иеленген командалар Бірінші лигаға түсіп қалады.
Халықаралық футбол жарыстарында Қазақстанның намысын ұлттық құрамасы қорғайды. Бұл құраманың негізгі үй алаңы — «Астана Арена» стадионы. Құраманың үздік сұрмергені ретінде Руслан Балтиев танылса, ең көп матч өткізген ойыншы — Самат Смақов. ФИФА рейтингінде Қазақстан ұлттық құрамасы 116-орында, ал УЕФА рейтингінде 48-орында тұр.
Қазақстанда футболдың дамуы кеңес дәуірінде ерекше қарқын алды. 1950–1980 жылдар аралығында Қазақстан клубтары КСРО біріншілігінің әртүрлі лигаларында бақ сынады. Бұл кезеңде ең танымал клубтардың бірі — Алматының «Қайрат» командасы болды. «Қайрат» — Қазақ КСР-інен Кеңес Одағының Жоғарғы лигасында тұрақты ойнаған жалғыз команда. Клуб 1956 жылы Кеңес Одағы чемпионатына алғаш рет қатысып, көп ұзамай жанкүйерлердің сүйіктісіне айналды.
Сол кездегі ойыншылар арасында Сейілда Байшақов, Тимур Сегізбаев және Сергей Квочкин сынды футболшылар ерекше көзге түсті. Олар тек өздерінің шеберліктерімен ғана емес, сондай-ақ жастар арасында футболды насихаттауда да үлкен рөл атқарды.
1991 жылы Қазақстан Тәуелсіздік алғаннан кейін, елде жаңа ұлттық футбол жүйесі қалыптаса бастады. 1992 жылы алғашқы Тәуелсіз Қазақстан чемпионаты өткізілді. Алғашқы чемпион — Алматының «Қайрат» клубы болды. Осыдан кейін футбол елімізде біртіндеп кәсіби деңгейге көтеріліп, халықаралық ареналарға шығуға жол ашылды.
Жастар футболының дамуы Қазақстан футболының келешегіне зор үлес қосып келеді. Қазақстандағы футбол мектептері мен академиялар жас ойыншыларды тәрбиелеу мен дамытуды мақсат етіп жұмыс істейді. 2000-шы жылдары елде бірнеше футбол академиялары мен жаттықтырушылық мектептер ашылып, олар қазіргі кезде халықаралық деңгейде танымал футболшыларды дайындап шығаруда.